BDG AC SPÓŁKA Z O.O.

Pierwszy list ostrzegawczy Ministerstwa Finansów dla podatników VAT

Ministerstwo Finansów i Ministerstwo Gospodarki wystosowały do podatników VAT list ostrzegawczy. Pierwszy raz podatnicy VAT spotykają się z taką formą kontaktu z organami podatkowymi. W liście podatnicy VAT zostali poinformowani o zagrożeniu oszustwami w obrocie elektroniką. Udział podatnika w takiej transakcji może go pozbawić prawa do odliczenia VAT lub zastosowania stawki 0% przy WDT.

Jak podkreśla MF, list jest skierowany do wszystkich podatników VAT dokonujących obrotu towarami z branży elektronicznej, ale ma charakter wyłącznie informacyjny. Nie jest źródłem praw i obowiązków.

Przyczyny ostrzeżenia

Ostrzeżenie dla branży elektronicznej wynika z prowadzonych przez służby skarbowe analiz ryzyka, potwierdzonych wynikami postępowań kontrolnych.

MF wskazuje, że:

(...) obszarem szczególnie narażonym na wyłudzanie nienależnego zwrotu VAT lub unikanie zapłaty należności budżetowych z tego tytułu jest rynek produktów elektronicznych, w szczególności telefonów komórkowych, tabletów, konsoli do gier itp.

Ponieważ istnieje niebezpieczeństwo, że uczciwi przedsiębiorcy działający w branży elektronicznej, dokonujący obrotu zarówno transgranicznego, jak i wyłącznie krajowego, mogą nieświadomie stać się uczestnikami procederu, zachęcamy do zachowania szczególnej ostrożności i staranności przy podejmowaniu decyzji handlowych.

Zawarty w liście katalog cech charakterystycznych dla transakcji wykorzystywanych w oszustwach w VAT jest tylko wyliczeniem przykładowym i nie może być traktowany jako wykaz bezwzględnych przejawów oszustwa.

Opis mechanizmu oszustwa

W liście został opisany mechanizm działania takich transakcji:

● przedmiotem obrotu są towary nabyte w ramach transakcji dostawy wewnątrzwspólnotowej;

● pierwszym nabywcą towarów na terytorium kraju jest, z reguły, podmiot pełniący rolę tzw. znikającego podatnika składający deklarację lub nieskładający deklaracji, ale finalnie nigdy nieodprowadzający należnego podatku do urzędu skarbowego; podmiot tego typu z reguły zgłasza siedzibę w tzw. wirtualnym biurze, w którym nie są wykonywane żadne czynności, jakich należałoby oczekiwać, mając na uwadze branżę i rozmiary (skalę obrotów) działalności. Zazwyczaj całkowicie niemożliwy jest bezpośredni kontakt z osobami formalnie reprezentującymi podmiot;

● pierwszy nabywca na obszarze Polski dokonuje szybkiej (najczęściej w tym samym lub kolejnym dniu) sprzedaży towaru do kolejnych podmiotów – ogniw łańcucha. Podmioty te formalnie spełniają obowiązki związane z rozliczeniami podatku od towarów i usług. Ich głównym celem nie jest jednak zysk na transakcji w rozumieniu rynkowym, lecz jedynie wydłużenie łańcucha obrotu. Często są to spółki specjalnie w tym celu utworzone. Rolę taką, świadomie lub w wyniku niezamierzonego uczestnictwa, mogą odgrywać także prawidłowo działający przedsiębiorcy;

● finalnie towar trafia do ostatniego, w łańcuchu krajowych dostaw, podmiotu. Ten dokonuje ponownej sprzedaży towaru za granicę w ramach eksportu lub wewnątrzwspólnotowej dostawy z zastosowaniem preferencyjnej stawki VAT 0% i występuje o bezpośredni zwrot podatku, który faktycznie nie został zapłacony na wcześniejszym etapie obrotu. W innym przypadku towar, po cenie zaniżonej o wartość VAT, który nie został nigdy na wcześniejszych etapach obrotu odprowadzony w wyniku zastosowania oszukańczego mechanizmu, trafia na rynek.

Istotną rolę w obrocie towarami elektronicznymi odgrywają centra logistyczne. Najczęściej towar jest tam przechowywany praktycznie przez cały czas, od etapu „znikającego podatnika”, poprzez kolejne etapy obrotu, niezależnie od liczby firm uczestniczących w łańcuchu transakcji. Zmiany kolejnych właścicieli odbywają się w bardzo krótkim czasie (do kilkunastu minut w ciągu dnia) na podstawie e-mailowych dyspozycji. Fizycznie sprzęt elektroniczny wywożony jest z centrum logistycznego na jednym z ostatnich etapów obrotu. Trafia do magazynu ostatniego na terytorium Polski podmiotu, skąd w ramach wewnątrzwspólnotowych dostaw wywożony jest za granicę, często do zlokalizowanego tam centrum logistycznego. Ten sam towar może być ponownie przywieziony na terytorium Polski w celu powtórzenia procederu. W rzeczywistości towar, który sprowadzany jest na terytorium Polski, często w ogóle nie trafia do sprzedaży detalicznej na polskim rynku.

Cechy transakcji wykorzystywanych w oszustwie

W liście zostały przedstawione cechy transakcji, które powinny wywołać zaniepokojenie u podatników dokonujących obrotu wyrobami elektronicznymi. Jednak jak podkreślono, pojedyncze cechy z przedstawionego wykazu nie muszą automatycznie stanowić przejawu oszustwa.

Charakterystyczne, najczęściej powtarzające się cechy transakcji wykorzystywanych w procederze oszustwa

PYTANIA KONTROLI:

1. Dostawcą jest nowo powstała firma z najniższym kapitałem zakładowym, a jej właścicielem lub reprezentantem jest osoba bez doświadczenia w branży, często obcokrajowiec (pochodzący z krajów trzecich, spoza UE).

2. Podmiot, szczególnie przy dużej skali działalności, zgłasza siedzibę firmy pod adresem, gdzie nie ma oznak prowadzenia działalności gospodarczej (tzw. wirtualne biuro), lub w wynajętym lokalu mieszkalnym.

3. Dostawcy i odbiorcy w łańcuchu dostaw często zmieniają się bez żadnego ekonomicznego uzasadnienia (pojawiają się nowe firmy, przedsiębiorstwa są ponownie uruchamiane po zmianach udziałowców).

4. Występuje „odwrócony łańcuch obrotu”. Na normalnie funkcjonującym rynku towar sprzedawany jest zazwyczaj od producenta, poprzez duże hurtownie i następnie mniejszych dystrybutorów, do sprzedawcy detalicznego. W obrocie dokonywanym z zamiarem oszustwa w VAT towar jest sprzedawany przez szereg mniejszych podmiotów do dużych dystrybutorów, którzy dokonują wywozu tego towaru poza granice RP.

5. Towary są oferowane w dużych ilościach, a partie towarów z reguły nie są dzielone.

6. Towary mają wysoką wartość, często ich cena jednostkowa jest niższa od ceny rynkowej.

7. Dostawca nie dąży do zawarcia kontraktu handlowego przewidującego dłuższą współpracę.

8. Towary często nie są ubezpieczane, mimo ich wysokiej wartości.

9. Organizatorzy procederu bez wyraźnego powodu wskazują, od kogo towar można/trzeba kupić albo do kogo można/należy sprzedać.

10. Biorąc pod uwagę wartość transakcji, są niestandardowo krótkie terminy płatności, transfer środków finansowych, na kolejnym etapie, najczęściej na rachunki bankowe w krajach trzecich.

11. W oszustwo są zaangażowane podmioty co najmniej z dwóch krajów członkowskich UE, wykazujące transakcje wewnątrzwspólnotowe (handel transgraniczny).

12. Jest nieuzasadniona, duża liczba podmiotów biorących udział w obrocie (w normalnych warunkach rynek dąży do wyeliminowania zbędnych pośredników w obrocie, by uzyskać jak najwyższą marżę, natomiast w oszustwie podatkowym łańcuch obrotu jest nienaturalnie długi).

13. Marże na transakcjach są (stosunkowo) niskie dla większości firm w łańcuchu i często stanowią stałe kwoty, a negocjacje cenowe z reguły nie mają miejsca.

14. Towar, przez kolejne etapy obrotu, zazwyczaj przechowywany jest w tym samym centrum logistycznym, a nie pod adresem sprzedawcy.

15. Zachodzi szybka wymiana handlowa, towary są odsprzedawane natychmiastowo bez magazynowania.

W przypadku zetknięcia się z opisanym procederem MF prosi o niezwłoczne informowanie służb kontroli skarbowej, pod adresem Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi. , lub organów ścigania.

Skutki dla podatników

Powstaje pytanie, czy takie informacje rzeczywiście chronią podatników. Pojedyncze symptomy nie muszą oznaczać, że mamy do czynienia z oszustwem. Czy zatem brak reakcji podatnika na podejrzane zachowania oznacza, że uczestniczy w oszustwie? W orzecznictwie podkreślano, że nie można pozbawić podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego z tego tylko powodu, że wystawca faktur dopuścił się nieprawidłowości, jeśli organ podatkowy nie udowodni na podstawie obiektywnych przesłanek, że podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć, iż transakcja ta wiązała się z przestępstwem popełnionym przez wystawcę faktury lub inny podmiot działający na wcześniejszym etapie obrotu. Istnieje ryzyko, że po wydaniu takiego listu, gdy organ podatkowy stwierdzi wystąpienie wskazanych symptomów, podatnik nie będzie mógł się tłumaczyć, iż nie wiedział, że uczestniczy w oszustwie.

Jest to pierwszy list ostrzegawczy, na którego skutki w praktyce przyjdzie jednak podatnikom poczekać. Lista pytań, które stanowią najważniejszy punkt kontroli skarbowej i podatkowej wobec podatnika polskiego dokonującego transakcji wewnątrzwspólnotowych

■ potwierdzenie, czy towar rzeczywiście dotarł do odbiorcy

■ potwierdzenie zadeklarowanych nabyć

■ kontrahent zaprzecza otrzymaniu towarów – potwierdzenie miejsca przeznaczenia towarów

■ podanie dokładnego adresu, pod który towary zostały dostarczone

■ dostarczenie listy środków transportu wykorzystywanych przez dostawcę/nabywcę

■ podanie nazwy firmy transportowej

■ potwierdzenie, czy transakcja obejmowała dostawę towarów czy świadczenie usług

■ potwierdzenie zapłacenia kwoty, numeru rachunku, z którego dokonano przelewu, nazwy posiadacza rachunku, z którego realizowano przelew

■ potwierdzenie nazwiska osoby składającej/przyjmującej zamówienie

■ faktury, umowy, zamówienia, płatności, dok. transportowe, lista wierzycieli i dłużników

OBOWIĄZKI PODATNIKA VAT– PROCEDURY ORGANIZACYJNE

Analiza kontrahenta – stałe elementy zamówienia:

- Czy kontrahent posiada siedzibę na terytorium UE czy jest z kraju poza UE?

JEŚLI Z KRAJU POZA UE musimy pamiętać iż wartość transakcji podwyższa procedura

celna, przygotowanie dokumentacji eksportowej itp.

- Czy kontrahent jest podatnikiem VAT i prowadzi działalność gospodarczą ?

Jeśli NIE powinniśmy go potraktować jako konsumenta i doliczyć stawkę krajową VAT

- Czy kontrahent posiada numer VATUE (NIP unijny)?

Jeśli okaże się, że NIE firma musi doliczyć do transakcji VAT krajowy najczęściej 23%

OBOWIĄZKOWO NA ZAMÓWIENIU:

- dane osoby składającej i przyjmującej zamówienie (imię, nazwisko, stanowisko służbowe, nr. tel. kontaktowego, adres mailowy itp.)

- adres siedziby kontrahenta, miejsce dostawy towaru, pod który ma być dostarczony nazwa firmy transportowej, dokładne dane organizatorów transportu i dane środka transportu

- Dokładne określenie DATY ZAKOŃCZENIA TRANSAKCJI !!!